چه زمانى زكات واجب شد؟
۱۱ مرداد ۱۳۹۹ 0
از آيات مختلف قرآن كريم استفاده مىشود كه حكم وجوب زكات در مكه نازل شده است،
- آیه156سوره اعرافوَاكْتُبْ لَنَا فِي هَٰذِهِ الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ إِنَّا هُدْنَا إِلَيْكَ ۚ قَالَ عَذَابِي أُصِيبُ بِهِ مَنْ أَشَاءُ ۖ وَرَحْمَتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْءٍ ۚ فَسَأَكْتُبُهَا لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَالَّذِينَ هُمْ بِآيَاتِنَا يُؤْمِنُونَ
«و براى ما در اين دنيا نيكى مقرّر فرما و در آخرت [نيز]، زيرا كه ما به سوى تو بازگشته‌ايم.» فرمود: «عذاب خود را به هر كس بخواهم مى‌رسانم، و رحمتم همه چيز را فرا گرفته است؛ و به زودى آن را براى كسانى كه پرهيزگارى مى‌كنند و زكات مى‌دهند و آنان كه به آيات ما ايمان مى‌آورند، مقرّر مى‌دارم.»
- آیات 2و3 سوره نملهُدًى وَبُشْرَىٰ لِلْمُؤْمِنِينَ*الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ بِالْآخِرَةِ هُمْ يُوقِنُونَ
که هدایت و بشارت برای اهل ایمان است.*آنان که نماز به پا می‌دارند و زکات می‌دهند و کاملا به عالم آخرت یقین دارند.
- آیات 3 و 4 سوره لقمانهُدًى وَرَحْمَةً لِلْمُحْسِنِينَ*الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ بِالْآخِرَةِ هُمْ يُوقِنُونَ
که هدایت و رحمت است برای نیکوکاران عالم.*آنان که نماز به پا می‌دارند و زکات می‌دهند و به عالم آخرت کاملا یقین دارند.
- آیات 6و 7 فصلتقُلْ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ يُوحَىٰ إِلَيَّ أَنَّمَا إِلَٰهُكُمْ إِلَٰهٌ وَاحِدٌ فَاسْتَقِيمُوا إِلَيْهِ وَاسْتَغْفِرُوهُ ۗ وَوَيْلٌ لِلْمُشْرِكِينَ*الَّذِينَ لَا يُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ بِالْآخِرَةِ هُمْ كَافِرُونَ
بگو که من هم مانند شما بشری هستم جز آنکه مرا وحی می‌رسد که پروردگار شما خدای یکتای بی‌همتاست، پس همه مستقیم به راه دین او شتابید و از او آمرزش طلبید. و وای به حال مشرکان.*آنان که زکات (به فقیران بینوا) هرگز نمی‌دهند و به عالم آخرت به کلی کافرند.
و مسلمانان موظف به انجام اين وظيفه اسلامى بوده اند ولى هنگامى كه پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و اله به مدينه آمد و پايه حكومت اسلامى را گذارد و طبعا نياز به تشكيل بيت المال پيدا كرد، از طرف خداوند مأموريت يافت كه زكات را شخصا از مردم بگيرد (نه اينكه خودشان به ميل و نظر خود در مصارف آن صرف كنند)، آيه شريفه:
- آیه103سوره توبهخُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَكِّيهِمْ بِهَا وَصَلِّ عَلَيْهِمْ ۖ إِنَّ صَلَاتَكَ سَكَنٌ لَهُمْ ۗ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ
از اموال آنان صدقه‌اى بگير تا به وسيله آن پاك و پاكيزه‌شان سازى، و برايشان دعا كن، زيرا دعاى تو براى آنان آرامشى است، و خدا شنواى داناست.
در اين هنگام نازل شد.
و مشهور اين است كه اين در سال دوم هجرت بود پس مصارف زكات به طور دقيق در آيه شصت از سوره توبه بيان گرديد. و جاى تعجّب نيست كه تشريع اخذ زكات در آيه 103 باشد و ذكر مصارف آنكه مىگويند در سال نهم هجرت نازل شده و در آيه شصت؛ زيرا مىدانيم آيات قرآن بر طبق تاريخ نزول، جمع آورى نشده بلكه به فرمان پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و اله هركدام در مورد مناسب قرار داده شده است.- تفسير نمونه، ج 8، ص 10».
اکبر دهقان،زكات در اسلام، ص: 16