مجموعه سوالات زکات (۷)
۲۵ مرداد ۱۳۹۹ 0- اگر كسي تعداد زيادي گوسفند داشته باشد و در طول يك سال زكات آن ها را بدهد آيا لازم است سال ديگر نيز زكات آن ها را بدهد؟
پرداخت زكات با شرايطش هر ساله واجب است. يكي از شرايط اين است كه حداقل تعداد گوسفند ها چهل رأس باشد. از اين تعداد يك عدد به عنوان زكات بايد پرداخت شود. اگر سال آينده نيز چهل گوسفند يا بيشتر داشته باشد، باز بايد يك گوسفند بدهد.[1]
1.توضيح المسائل مراجع، ج2، مسئلة1924.
- سوالات پیرامون زکاتبا توجه به اين كه در كتب فقهي، زكات فقط بر نُه چيز تعلق مي گيرد، آيا زكات بر پسته، پرتقال و برنج با توجه به كشت فراوان آن ها در بعضي استان ها تعلق مي گيرد؟ اگر جواب منفي است، علّت آن چيست؟
بر اساس رواياتي كه در مورد زكات وارد شده، زكات واجب بر نُه چيز با شرايطي واجب مي شود و بر بقية چيزها تعلق نمي گيرد گرچه نسبت به برخي از چيزها پرداخت زكات مستحب است. محقق در شرايع الاحكام فرمود: "آنچه كه از زمين بيرون مي آيد، دادن زكات آن ها مستحب است".[1]
بنابراين دليل بر اين كه زكات بر نه چيز واجب است و بر بقية موارد مستحب است رواياتي است كه فقها از آن ها وجوب و استحباب را استفاده كرده اند. زكات پرتغال، پسته و برنج در صورتي كه به حدّ نصاب برسند مستحب است.
1.محمد حسن نجفي، جواهر الكلام، ج 15،ص 253.
- سوالات پیرامون زکات
آيا به حقوقي كه كارمندان دولت ميگيرند و مالي كه افراد به دست ميآورند زكات تعلق ميگيرد؟
زكات به نُه چيز تعلق ميگيرد: سكههاي طلا و نقرهاي كه در معاملات، رائج باشد، گندم، جو، خرما، كشمش، شتر، گاو و گوسفند.
اگر كسي مالك يكي از اين نُه چيز باشد با شرايطي بايد مقداري را كه معيّن شده به يكي از مصرفهايي كه در فقه اسلامي بيان شده برساند.
زكات مال التجاره (سرمايه كاسبي) و ساير غلّات مانند ذرّت و عدس مستحب است. به فتواي آيت اللَّه سيستاني زكات مال التجاره واجب است. (1) اما به حقوق كارمندان و كارگران زكات تعلق نميگيرد.
1.توضيح المسائل مراجع، ج 2، مسئله 1853 و ذيل آن.
- آيا ميتوان زكات را در مصارفي مانند ساختن حسينيه به كار برد؟
يكي از موارد مصرف زكات سبيل اللَّه است؛ يعني ميتوان زكات را در كارهايي از ساختن مسجد، مدرسه، حسينيه، پل، اصلاح راهها و... كه نفعش به عموم مسلمانان ميرسد و آن چه براي اسلام و مسلمانان نفع داشته باشد مصرف كرد. (1)
1.آيت اللَّه فاضل، توضيح المسائل، مسئله 1992.
- سوالات پیرامون زکاتآیا به طلاهای زنان که مورد استفاده آنان است، زکات تعلق می گیرد؟
اگر مراد شما از غذاوطعام صدقه واجب (مثل کفارات و زکات فطره و زکات مال)است،البته بر سید حرام است و جایز نیست.مگر در حالت اضطراری و ناچاری و اگر مراد شما از طعام دعوت به مهمانی است که البته عملی پسندیده و نوعی احترام و اکرام است.
منبع اصلی:
پایگاه حوزه
- سوالات پیرامون زکات آیا اهل تسنن زکات فطریه و زکات اموال را قبول دارند؟
اهل تسنن هم زکات فطریه و هم زکات اموال را قبول دارند.
- خانواده ای در حال ساخت منزل هستند و پس از انجام نصف کار سرمایه آنها تمام شده و هیج سرمایه ای برای تکمیل این خانه ندارند و وضع آنها مشکل شده است آیا می توان زکات فطره را به آنها داد ؟ و مصداق مستحق و فقیر بر آنها صدق می کند یا نه؟
اگر کسی خرج سال خود را نداشته باشد فقیر است مثلاً اگر به ساخت این خانه نیاز داشته باشد و مسکنش تأمین نیست و قدرت ساخت آن را نداشته باشد پرداخت زکات فطره به آن اشکال ندارد.[1]پی نوشت:[1]دفتر رهبری،منبع اصلی: پایگاه حوزه
- سوالات پیرامون زکاتپولهايى كه در بانكها به صورت قرض الحسنه پا سپرده يا جارى گذاشته مى‌شود دين هست يا وديعه در هر صورت به فرض تعلّق زكات به پول، حكم زكات آنها چيست؟
آية اللّٰه سيّد مرتضوى:
ظاهراً پولهايى كه در بانكها به صورت قرض الحسنه و سپرده و جارى گذاشته مى شود، دين است و اگر عنوان وديعه بر آن بار شود، وديعه با جواز تصرّف است، و تغيير سپردۀ ثابت، اسم بدون مسمّى است چون در سپردۀ ثابت و در وديعه عين بايد موجود باشد.
امّا در حساب هاى بانكى ديگر عين پول، موجود نيست.
و در هر صورت زكات ندارد بلكه تنها خمس به آن تعلّق مى گيرد آن هم خمس ارباح مكاسب به دليل اينكه مصداق: (وَ اعْلَمُوا أَنَّمٰا غَنِمْتُمْ مِنْ شَيْ ءٍ فَأَنَّ لِلّٰهِ خُمُسَهُ) قرار مى گيرد.
امّا روايات صريح و معتبر بيانگر اين است كه زكات تنها شامل اشياء نه گانه مى شود بنابر اين پولى كه در بانك گذارده مى شود تحت هر عنوانى باشد اگر شرايط خمس را داشت، خمس آن واجب و گرنه، بود و نبود آن در بانك خصوصيّتى نسبت به زكات ايجاد نمى كند
منابع:
مجله فقه اهل بيت عليهم السلام (فارسى)، ج10، ص: 9
- سوالات پیرامون زکاتبه نظر شما آيا زكات مال التجارة واجب است؟
از آية اللّٰه سيّد مرتضوى:
زكات مال التّجاره مستحب است چون نصوص صراحت دارند كه زكات فقط در اشياء نه گانه واجب است و دليل وافى بر وجوب زكات در مال التّجاره وجود ندارد و اگر از برخى روايات چنين برداشتى شود، به جهت روايات معتبر معارض و يا به جهت اعراض اصحاب، حمل بر استحباب مى شود.
منابع:
مجله فقه اهل بيت عليهم السلام (فارسى)، ج10، ص: 9
- فلسفه تشريع زكات بر اساس آيات و روايات چيست؟
آية اللّٰه سيّد مرتضوى:
از آيات و روايات به خوبى استفاده مى شود كه هدف از تشريع زكات آن است كه فقرا به حقشان برسند مصالح مسلمين و جامعه اسلامى تأمين شود و جامعه اى با عزّت و عظمت در پرتو اداء حقوق واجب الهى بوجود آيد، فقر و فلاكت در ابعاد مختلف مادى و معنوى و فرهنگى و ... از جامعه اسلامى رخت بربندد به عنوان مثال در روايات آمده است:
«انّ اللّٰه عزّ وجلّ فرض للفقراء فى مال الاغنياء ما يسعهم ولو علم انّ ذلك لا يسعهم لزٰادهم ...». «1» چون خداوند مى دانست نيازمنديهاى فقرا و جامعه اسلامى با زكات كاملًا تأمين مى شود به همين امور اكتفا كرد و گرنه، بيش از اين را واجب مى كرد. و به فرموده سيّدنا الاستاذ حضرت امام خمينى خمس و زكات براى تمامى مخارج حكومت اسلامى و تأمين نيازهاى جامعه اسلامى واجب شده است و تنها فقرا مورد مصرف نيستند بلكه هشت مصرف ديگر نيز دارد.
اين نيز معلوم است كه پرداخت زكات يك وظيفه اجتماعى است نه وسيله گداپرورى. هدف اصلى ريشه كن كردن فقراء از جوامع اسلامى است امام صادق (علیه السلام) مى فرمايد:
«زكات براى آن است كه توانگران آزمايش شوند زندگى فقراء تأمين شود اگر مردم زكات خود را مى پرداختند يك مسلمان بى نوا باقى نمى ماند مردم فقير و بى نوا نمى مانند مگر به جهت تقصير اغنياء و ثروتمندان.»
پی نوشت:
1) وسائل الشيعه، ج 6، باب 3، حديث 2
منابع:
مجله فقه اهل بيت عليهم السلام (فارسى)، ج10، ص: 4ش
- سوالات پیرامون زکاتآيا جايز است زكات فطره را در امور فرهنگى و مذهبى كه باعث نشر معارف دين مى شود صرف كرد؟
امام، بهجت، تبريزى، خامنه اى، فاضل و نورى: صرف زكات فطره در راه نشر معارف دين اشكال ندارد؛ ولى بهتر است آنرا به فقير بدهند.
سيستانى، مكارم و وحيد: بنابر احتياط واجب، بايد فطره را به فقير داد.
منابع:
خامنه اى، استفتاء، س 893؛ توضيح المسائل مراجع، م 1925، 2014؛ توضيح المسائل مراجع، م 1925، 2014 ؛وحيد، توضيح المسائل، م 2031، 1942.
- سوالات پیرامون زکاتچرا در زمان ابوبكر با كساني كه از پرداخت زكات امتناع مي ورزيدند جنگيدند، هر چند پيامبر آن را تحريم كرده بود؟
بـرخى از اصحابى كه در روز غدير خم، و در حجه الوداع همراه با پيامبر صلی الله علیه و اله و سلم بودند و بيعت امام على( علیه السلام) را شـاهـد بـودند، از پرداختن زكات به ابوبكر خوددارى ورزيدند زيرا در وفات پيامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)حاضر نبودند و حوادثى كه پس از آن رخ داد و خلافت از حضرت على(علیه السلام) به ابوبكر منتقل شد را درك نكردند، براى اينكه آنها اصلا ساكن مدينه نبودند و قطعا به آنان رسيده بود كه حضرت فاطمه (سلام الله علیه)با حاكمان وقت نزاع كرده و بر آنان خـشـم نـمـوده اسـت . اينجا بود كه ابوبكر و عمر و هيئت حاكمه مقرر كردند كه ارتشى به فرماندهى خالدبن وليد را، براى جنگ با آنها گسيل دارند. خالد هم نهضتشان را درهم كوبيد و نفسشان را قطع كرد و مردانشان را قتل عام نمود و زنان و فرزندانشان را اسير كرد تا عبرتى باشد هر كس كه مخالفت با آنان به ذهنش خطور كند يا بخواهد به نحوى، آرامش حكومت را بر هم بزند.
منابع:
از آگاهان بپرسيد - ج 2 / ترجمه سيدمحمد جواد مهرى، تيجانى تونسى - محمد