مراحل انفاق در قرآن

۲۸ مرداد ۱۳۹۹ 0
مراحل انفاق در قرآن
  • سوره بقره آیه 262
    الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ لَا يُتْبِعُونَ مَا أَنْفَقُوا مَنًّا وَلَا أَذًى ۙ لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ
     از تو مى‏ پرسند چه چيز انفاق کنند؟ بگو: هر مالى که (مى ‏خواهيد) انفاق کنيد، براى پدر و مادر و نزديکان و يتيمان و مستمندان و در راه ماندگان باشد. و (بدانيد) هر کار خيرى که انجام دهيد، همانا خداوند به آن آگاه است.

 انفاق پنج گونه است:

  •  انفاق واجب؛ مانند: خمس، زکات، کفّارات، فديه و نفقه (برعهده مرد).
  •  انفاق مستحبّ؛ مانند: کمک به مستمندان، يتيمان و هديه به دوستان.
  • انفاق حرام؛ مانند: انفاق با مال غصبى يا در راه گناه.
  • انفاق مکروه؛ مانند: انفاق به ديگران با وجود مستحقّ در خويشاوندان.
  • انفاق مباح؛ مانند: انفاق به ديگران براى توسعه زندگى؛ زيرا انفاق براى رفع فقر، واجب يا مستحبّ است.

مراحل انفاق

در دين مبين اسلام تاكيد بسياري بر «انقاق» بويژه آن هم از آنچه كه خود به آن وابستگي داريم شده است و قرآن كساني كه به اين امر توجه دارند را داراي درجات بالايي در نزد پروردگار متعال معرفي مي‌كند.
سوره رعد:آیه 22 
  • وَالَّذِينَ صَبَرُوا ابْتِغَاءَ وَجْهِ رَبِّهِمْ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَأَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلَانِيَةً وَيَدْرَءُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّيِّئَةَ أُولَٰئِكَ لَهُمْ عُقْبَى الدَّارِ
    و آنها که بخاطر ذات (پاک) پروردگارشان شکيبايی می کنند، و نماز را برپا می‌دارند، و از آنچه به آن‌ها روزی داده‌ايم، در پنهان و آشکار، انفاق می‌کنند، و با حسنات، سيئات را از ميان می‌برند، پايان نيک سرای ديگر، از آن آنهاست.
انفاق دارای درجاتی است؛
  • گام اول: بخشش از فضل و داده‌هاي الهي.« أَنفِقُواْ مِمَّا رَزَقْنَاكُم »
  • گام دوم: بخشش از دسترنج و كسب حلال.«أَنفِقُواْ مِن طَيِّبَاتِ مَا كَسَبْتُمْ »(سوره بقره آيه ٢٦٧)
  • گام سوم: بخشش از آن‌چه دوست دارند.«لَنْ تَنَالُوا الْبِرَّ حَتَّى تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ»(سوره آل عمران آيه 92)
  • گام چهارم: ايثار «وَيُؤْثِرُونَ عَلَى أَنفُسِهِمْ وَلَوْ كَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ»(سوره حشر آيه 9)

بهترین انفاق

  • سوره آل عمران:آیه 92
    لَنْ تَنَالُواْ الْبِرَّ حَتَّى‏ تُنفِقُواْ مِمَّا تُحِبُّونَ ...
    هرگز به نيکى دست نمى‏ يابيد، مگر آنکه از آنچه دوست داريد، (در راه خدا) انفاق کنيد.
کلمه‏ ى «بِرّ» به خير وبرکت گسترده، وزمينى که براى کشت و زراعت و يا سکونت مهيّاست، گفته مى‏ شود وبا توجّه به اشتقاق لغوى «برّ» که به معناى توسعه در خير است؛ در قرآن، ايمان و عمل صالح و جهاد و نماز و وفاى به عهد، از نمونه ‏هاى بِرّ معرفى شده ‏اند.
همگان توصيه شده ‏اند که در انجام «برّ» همديگر را يارى کنند. «تَعاونوا علَى البِرّ» و راه رسیدن به اين گوهر گرانبها، در آیه فوق است.

سوالات پیرامون انفاق :کدام انفاق بهتر است؟
 بعد از شناخت انواع انفاق از لحاظ مادی و معنوی اکنون به سراغ این مبحث مبر رویم که چه ویژگیهایی باید در انفاق مطلوب و پسنديده مورد بررسی قرار گیرد؟
معیارهایی که برای انفاق مطلوب مدنظر است را می توان در هفت بخش تقسیم کرد : اهداف و انگیزه های انفاق و کیفیت انفاق و....


نمونه‏ هايى از انفاق مؤمنان‏

  •   ابوطلحه انصارى، بيشترين درختان خرما را در مدينه داشت و باغی زیبا و عالی با درآمد کلانى داشت. اين باغ که روبروى مسجد پيامبر واقع شده بود، چشمه آب زلالى داشت. رسول‏خدا9 گاه و بى‏گاه وارد آن باغ مى‏شد و از چشمه آن مى‏نوشيد. وقتى آيه ی «لن تَنالوا البِرَّ حتّى...» نازل شد، او خدمت پيامبر رسيد و عرض کرد: محبوب‏ترين چيزها نزد من اين باغ است، مى‏ خواهم آن را در راه خدا انفاق کنم. پيامبرصلى الله عليه وآله فرمود: تجارت خوبى است، آفرين بر تو، ولى پيشنهاد من آن است که اين باغ را به فقراى فاميل و بستگان خويش دهى. او قبول کرد وباغ را بين آنان تقسيم نمود.
  • وقتى فاطمه زهرا را در شب عروسى به خانه شوهر مى‏ بردند، فقيرى از حضرت پوشش و پيراهنی کهنه درخواست کرد. آن حضرت به ياد آيه «لَن تَنالوا البِرّ...»، پيراهن عروسيش را عوض کرد و آن را به او انفاق کرد. 
  • مهمانى بر ابوذر وارد شد، ابوذر گفت: چون گرفتارم، شما خودتان يکى از شتران مرا نحر کرده (بکشید) و غذا تهيه کنيد. آنها شتر لاغرى را انتخاب کردند. ابوذر ناراحت شد و پرسيد: چرا شتر فربه و چاق را نياورديد؟ گفتند: آن را براى نياز آينده تو گذاشتيم. ابوذر فرمود: روز نياز من، روز قبر من است.
  •  امام صادق‏ فرمود: صدقه در دست فقير قرار نمى‏ گيرد، مگر آنکه در دست خدا قرار گيرد. آنگاه آيه 215 سوره بقره « أَلَمْ يَعْلَمُواْ أَنَّ اللَّهَ هُوَ يَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَيَأْخُدُ الصَّدَقَاتِ» را تلاوت فرمود.
    بنابراین حالا که گيرنده‏ى صدقات خداوند است، پس با دلگرمى به نیازمندان انفاق کنیم و ببخشیم و بهترين جنس را با بهترين شيوه بپردازيم.وقتى انفاق مال در راه خدا، قابليّت رشد تا هفتصد برابر و بيشتر را دارد، دادن خون و جان، در راه خدا چگونه است؟

محسن قرائتی - کتاب رمضان با قرآن صفحه 26