خمس در لغت

خمس یكی از واجبات مالی اسلام بوده و از نظر قرآن و روایات دارای اهمیّت خاصی می باشد و یكی از مسائل حیاتی جامعه به شمار می رود كه بر هر مسلمانی آشنائی به ماهیّت و مقررات آن ضروری است، لذا در این نوشتار پیرامون آن توضیحات كوتاهی می دهیم.

چه بسا تعداد مؤمنان در جهان بسیار كم باشد، ولى حتّى همین تعداد كم كه مشمول دعاى پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله نیز هستند، اگر به تكلیف الهى و پرداخت خمس عمل نكنند، ایمان ندارند.

یكى از واجباتی كه پروردگار عالم فرض فرموده خُمس است كه براى پیغمبر اكرم صلّى اللّه علیه و آله و ذریه او در عوض زکاتی که بر آنها حرام کرده ، قرار داده است.

خمس به معناى يك پنجم چيزى است، و در آيه مباركه به مسلمانان امر شده كه خمس غنيمت را بپردازند و فرموده است: خمس از آنِ خدا و رسول او وبستگان پيامبر صلى الله عليه و آله و يتيمان و درماندگان و در راه ماندگان است.

خَمس" و "خَمسة" عددی است که برای مؤنث و مذکر به کار می‌رود و "خُمس" واحدی از خمسة است؛ یعنی یک پنجم؛پس خُمُس یا خُمس در اصطلاح شرع حقی است که خروج آن از مال واجب بوده و بنی‌هاشم مستحق آن هستند

خمس در زمان حيات پيامبر گرامى (ص) بين خاندان او تقسيم مى‏شد، ولى پس از رحلت آن بزرگوار، خلفاى سه گانه، خاندان پيامبر را از آن محروم كردند. گفتنى است كه خمس مربوط به همه چيز است و تعبير «من شى‏ء» در آيه بر اين امر دلالت مى‏كند.