استفتائات احکام قرض مطابق با فتاوای آیت الله سیستانی (مد ظله العالی)

سؤال :

میخواهم تمام بدهی ها و قرضهایم را پرداخت کنم سعی من بر این است که بدهی را که من میدانم را پرداخت کنم ولی مشکل اینجاست که یقین ندارم که چند نفر از من طلب دارند . چه مقدار؟ در گذشته من بعضی را فریب هم داده ام برا ی مثال من چیزهایی را خریداری میکردم و از انجا که فروشنده خیلی اطلاع نداشت من پواش را پرداخت نمیکردم لطفا بفرمایید که چگونه میتوانم از بار سنگین حقوق العباد خودم را رهایی بخشم؟

جواب :

ان مقداری که مطمئن هستید پرداخت کنید و اگر به صاحبانشان دسترسی ندارید از طرف انها صدقه بدهید.۱

سؤال :

از کسی مبلغی پول قرض می خواهيم بگيريم يا بدهي شخص پول دهنده شرط می کند بنده يک ونيم برابر آن را در چند قسط از شما می گيريم پول را به شما می دهم.

۱- آي پول اضافه ای که وام دهنده می گيد حلال است يا حرام؟

۲- آيا برای قرض گيرنده شرعاً مشکلی پيش می آيد؟

جواب :

۱- حرام است. 

۲- بر او هم حرام است.۲

سؤال :

من خودكارى از كسى قرض گرفتم براى نوشتن در مكانى شلوغ و بعد آن آقايى كه اين خودكار را به من داد رفت و من او را پيدا نكردم و او را هم نمى شناسم تكليف من در رابطه با خودكار ايشان چيست؟ آيا مى توانم از آن استفاده كنم؟

جواب :

اگر اطمينان داريد كه او از خودكار خود صرف نظر كرده است و يا اينكه اطمينان داريد كه به تصرف شما راضى است مى توانيد خودكار را در اختيار خود قرار دهيد و به آن تصرف كنيد، و الا لازم است كه او را صدقه دهيد و به احتياط واجب لازم است كه تصدق به اذن حاكم شرع باشد.۳

سؤال :

از کسى مبلغ زيادى قرض الحسنه گرفته ام بمدت يک ماه که جنسى را خريد و فروش کنم . آن شخص به هيچ عنوان سود و يا بهره از من نخواسته است . در صورتيکه من با خريد و فروش آن جنس (خودرو) نه سود کنم و نه ضرر آيا مى توانم بدون خبر او هديه يا مبلغى تشکر بپردازم ؟ آيا راه تشکر ديگر شرعى که در آن هديه اى باشد وجود دارد ؟

جواب :

جايز بلکه مستحب است .۴

سؤال :

نياز به يك ماشين دارم. آيا مى توانم مبلغ دو ميليون تومان از كسى به عنوان كار كردن بگيرم و پس از يك ماه با توجه به اينكه سود هم خواهم كرد مبلغ ۹٠ هزار تومان به عنوان سود به او بدهم. (لازم به يادآورى مى باشد كه اين دو ميليون را فقط براى يك ماه مى خواهم و اين كار در ايران توسط بانكهاى مختلف براى خريد منزل و ماشين انجام مى شود). آيا اين راه شرعى است يا خير؟ آيا راه شرعى ديگر دارد كه بتوان از اين پول استفاده كرد؟

جواب :

اگر قرض به شرط سود باشد ربا و حرام است و اگر بدون شرط باشد حلال است.۵

سؤال :

عده اى از مردم جمع مى شوند و ماهانه مقدار مشخصى پول مى گذارند و به قيد قرعه جمع اين پول را هر ماه به يك نفر از جمع خودشان مى دهند و به همين ترتيب مبلغ مشخص پول را برمى گردانند چه حكمى دارد؟

جواب :

اشكال ندارد و اولين كسى كه پول را مى گيرد از ديگران قرض مى گيرد و تدريجاً ادا مى كند و آخرين كس فقط آنچه را قرض داده يك جا باز پس مى گيرد و كسانى كه در وسط اند به نسبت پولى كه داده اند يا نداده اند حكم اولين كس و آخرين كس را دارند.۶

سؤال :

آيا مي توانيم جهت خريد مسكن ، پول با بهره قرض بگيريم ؟

جواب :

مي توانيد پول را از بانك به عنوان مجهول المالك دريافت كنيد و از طرف حضرت آقا به خودتان قرض دهيد و پرداخت اقساطي كه بانك بعداً از شما با زياده مطالبه مي كند مانعي ندارد .۷

سؤال :

اگر قرضها آن قدر كم باشد كه بعد از چند سال خجالت بكشد به او رد كند حكمش چيست ؟

جواب :

خجالت عذر نيست بايد پول آنها را بدهد يا رضايت بخواهد و در مورد آنها كه نمى شناسد يا دست رسمى ندارد اگر از يافتن آنها مأيوس باشد همان مقدار پول را به فقير صدقه بدهد و به احتياط واجب بايد از حاكم شرع اجازه بگيرد .۸

سؤال :

اگر مديون نتواند در وقت معين اداء دين كند و چكى از فردى نزد او باشد (مدت دار) يا خود چكى صادر كند (مدت دار) اگر طرفين قبول كنند كه مبلغ آنرا كمتر حساب كنند بخاطر مدت آن چه حكمى دارد ؟

جواب :

جايز نيست .۹

سؤال :

آيا مى توان دينى را كه در ذمه هست تبديل به طلا نمود بدين معنى كه چون ادعى مى كند ندارم يكسال با او صبر كنم منوط بر اينكه ذمه او از تومان به طلا تبديل شود يا جايز نيست ؟

جواب :

جايز نيست .۱٠

سؤال :

اگر مقروض قرض را در وقت معين پرداخت نكرد ، آيا براى تأخير آن ، گرفتن زيادى جايز است ؟

جواب :

جايز نيست .۱۱

سؤال :

آيا قرضى را كه سالهاى پيش كرده و پرداخت ننموده و اكنون مى خواهد پرداخت است اگر همان مقدار را بپردازد ذمه ربوى است ؟

جواب :

ربوى است .۱۲

سؤال :

آيا مى توان پول مدرسه علميه را به كسى قرض داد ولو بنحو مدت دار يا خير ؟

جواب :

نبايد پول مدرسه رابه كسى بعنوان قرض داد و اين كار جايز نيست و گيرنده بايد پول را هرچه زودتر برگرداند .۱۳

سؤال :

قرض دادن بشرط اينكه بايد در حساب مبلغى به نسبت داشته باشد چه حكمى دارد ؟

جواب :

پول گذاشتن با شرط قرض دادن بعد از آن جائز نيست ، ولى اگر شرط نكند قرض گرفتن بعد از آن جائز است .۱۴

سؤال :

وقتى قرض داده مى شود از ملك او خارج مى شود يا خير ؟

جواب :

از ملك قرض دهنده خارج و به ملك گيرنده وارد مى شود .۱۵

سؤال :

اگر چيزي را از کسي قرض بگيريم ودهنده شرط کند که در صورت تأخير از مقرر وجهي را بعنوان جريمه مازاد برشيء مقروض دريافت کند اشکال دارد؟

جواب :

جايز نيست.۱۶

سؤال :

در صندوق خانوادگي ماهيانه شرط است که مبلغ ثابتي داده شود ودر همان جلسه کل مبلغ جمع شده از خانواده ها به صورت قرعه کشي به يکي از اعضايکه عضوبوده وپول گذاشته وام مي دهند.آيا دريافت وام به اين صورت صحيح است؟

جواب :

اشکالي ندارد.۱۷

سؤال :

اداي قرض به ربا خوار جايز است ؟

جواب :

اداء اصل قرض واجب است زيرا اصل قرضش صحيح است و شرط باطل است .

منبع اصلی: 

پایگاه آیت الله سیستانی بخش قرض